Het landschap is van iedereen. Iedereen heeft er belang bij, iedereen vindt er wat van, iedereen draagt bij aan de toekomst. Daarom heeft het Landschapsnetwerk Brummen een landschapsbiografie van de gemeente gemaakt en die cadeau gedaan aan de inwoners, onder het motto: “omdat het landschap ook van u is”. Een grote groep bewoners heeft er aan gewerkt, in samenwerking met overheden en organisaties.
Waarom hebben we dit gedaan?
Ons doel was de inwoners sterker te verbinden met hun landschap. Want als ze er meer van weten, als ze zich beter realiseren wat het landschap voor hen betekent, dan gaan ze zich ook meer eigenaar voelen en meer verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst van hun landschap. Maar dat gaat alleen gebeuren als ze worden geraakt. Als ze de informatie kunnen verbinden met hun emoties en belangen. Als ze worden gestimuleerd om in actie te komen.
Wat betekent dat voor de vorm?
Landschapsbiografieën zijn vaak mooie boeken, door deskundigen geschreven. Die worden vooral gelezen door een kleine schare echte liefhebbers. Wij wilden een grotere en meer diverse groep bereiken en die stimuleren tot betrokkenheid en actie. We wilden niet alleen lezers aanspreken, maar ook visueel ingestelde mensen en bewoners die liever iets doen. Zo zijn we tot een bijzonder product gekomen.
Brummen – de Landschapsbiografie verscheen in april 2021 in een oplage van 5000 ex. Je ziet een doos die uitnodigt tot openen en daarna te grasduinen in de diverse inhoud. De lokale papierindustrie heeft de box gemaakt. Wanneer je de box opent, kom je eerst bij de vijf thematische cahiers, over identiteit, gebruik, beleving, biodiversiteit en toekomst. In elk cahier wordt een essay met informatie verrijkt met persoonlijke verhalen van geïnterviewde bewoners, met hun kennis, ervaringen en gevoelens.
Voor elk wat wils
Bij verder grasduinen in de box stuit je op het Brummens natuurspel, op een landkaart met citaten van bewoners die op een avond (georganiseerd met de IJsselkaravaan) samen op zoek gingen naar wat hun landschap voor hen betekent. Met een fietsroute langs favoriete plekken van bewoners kun je dat ook zelf gaan ervaren. Onder in de box komen we bij de concrete actie: debatavonden over hoe om te gaan met windmolens en zonneparken, en over de rol die bewoners kunnen spelen in het opzetten van een lokaal voedselnetwerk. Een project waarin bewoners, boeren en overheden samen het landschap verbeteren voor de patrijs, en daarmee voor de biodiversiteit in het landelijk gebied. Brochures over lopende projecten waarin overheden intensief samenwerken met bewoners, bedrijven en instellingen.
Leren van dit experiment
Het uitbrengen van een landschapsbiografie met deze afwijkende vorm is een experiment. De komende jaren gaan we gebruiken om van het experiment te leren. Zo zal het Brummense Landschapsgesprek 2021 gewijd zijn aan wat de landschapsbiografie heeft veranderd in het denken en doen van bewoners en hoe de vorm daarbij een rol heeft gespeeld. En we zijn met de gemeente in gesprek over hoe de landschapsbiografie voor de omgevingsvisie kan worden gebruikt.
Meer informatie op www.landschapsnetwerkbrummen.nl
Paul Opdam woont sinds oktober 2010 in Leuvenheim. Sinds zijn jeugd kijkt hij naar vogels en hij houdt van lange wandelingen en tuinieren. Als hoogleraar in Wageningen (met pensioen) heeft hij bijzondere interesse voor de ecologie van het landschap en hoe mensen met natuur kunnen samenwerken om het landschap duurzaam te benutten voor hun economie en welzijn.