De IJsselbiënnale is een tweejaarlijkse internationale buitententoonstelling met prikkelende kunstwerken in het landschap langs de IJssel en een uitgebreid programma Nevengeul. De derde editie vond plaats van 17 juni tot 17 september 2023.
De fietsroute van ruim 120 kilometer bracht onze bezoekers in vijf etappes door de IJsselvallei van Ellecom tot Kampen, langs landgoederen, waterwerken, natuurgebieden en haar Hanzesteden en natuurlijk langs alle kunstwerken en de vele activiteiten. De kunstenaars zoomen allen in op de verhouding tussen mens en landschap. Onder de titel Grondtonen stelde de IJsselbiënnale 2023 de aarde, bodem en grond centraal. Met installaties, poëtische sculpturen, indrukwekkende en onverwachte plekken, performances en ingrepen in het landschap. De IJsselvallei is werk- en onderzoeksgebied, atelier, muze én podium voor de deelnemende kunstenaars geweest.
Thema Grondtonen
Het thema van de internationale buitententoonstelling ging ook in 2023 over de impact van klimaatverandering op het landschap, dit keer onder de titel Grondtonen. Hiermee brachten we deze editie van de IJsselbiënnale een focus aan op de aarde, bodem, grond. Dit thema is ook beleidsmatig actueel: in het lopende regeerakkoord zijn water en bodem als sturende elementen geformuleerd in ruimtelijke planvorming.
Dwingen wij de aarde te leveren wat wij willen, of zijn we in staat te luisteren naar wat de bodem ons vertelt?
“De notie dat we ons weer bewust moeten worden van de grond onder onze voeten, dat we werkelijk zien, proeven, voelen en ruiken wat de bodem waarop we leven voortbrengt of zelfs maar is, en dat we luisteren naar wat de aarde ons daadwerkelijk te vertellen heeft.”
Dát bracht ons op het spoor van de titel van deze editie van de IJsselbiënnale. Om ons heen kijkend moeten we concluderen dat we als samenleving de weg enigszins zijn kwijtgeraakt en dat we op zoek zijn naar een nieuwe leidraad die richting geeft aan ons handelen, zeker ten aanzien van onze omgang met de natuur. In een muziekstuk is dat een grondtoon. Het is de noot waar alle andere noten naar verwijzen of uit afgeleid zijn. Grondtonen zijn daarmee sturend en bepalend. Door goed te luisteren (kijken, proeven, voelen, horen) moeten we in staat zijn om de juiste signalen op te pikken en daarop voort te borduren om zo te werken aan een meer harmonisch bouwwerk dat recht doet aan de intrinsieke waarden van de aarde. Grondtonen wijzen ons zo ook de grond in haar ware gedaante en leiden ons de weg naar een evenwichtiger bestaan.
De IJsselbiënnale zoomt in op de verhouding tussen mens en landschap: een probleem dat we alleen het hoofd bieden als we bereid zijn om op een andere manier te kijken naar onszelf en onze omgeving. En juist daar spelen kunst en kunstenaars een rol.
De IJsselbiënnale heeft in de afgelopen jaren inmiddels een groot netwerk opgebouwd rond klimaatverandering, duurzaamheid.
Dit netwerk van professionals zorgt voor een verdieping van de IJsselbiënnale als internationale kunstmanifestatie. Onderzoek naar de klimaatverandering, het effect op ons landschap en de uitdagingen waar we voor staan nemen we serieus. De deelnemend kunstenaars prikkelen tijdens elke editie bezoekers om zich meer bewust te worden van en na te denken over duurzaam leven; stellen vragen en bieden andere perspectieven op een mogelijke toekomst. Dat is één deel van het verhaal. Daarnaast leggen we verbinding met actuele ontwikkelingen en nieuwe perspectieven rond klimaatverandering en duurzaamheid. Onze partners zijn water- en landschapsbeheerders, gebiedsontwikkelaars, ingenieursbureaus en overheden. Zij nemen actief deel aan activiteiten die gericht zijn op het uitwisselen van kennis en delen van ideeën en denken met ons mee, o.a. via het IJsselcongres. Ben je benieuwd naar het IJsselcongres van IJsselbiënnale 2023? Hier vind je het verslag van Onderstroom.